Το E.C.T.S. θεμελιώνεται σε τρία κύρια στοιχεία: την πληροφόρηση (σχετικά με τα προγράμματα σπουδών και τα ακαδημαϊκά αποτελέσματα των φοιτητών), την αμοιβαία συμφωνία (μεταξύ των Ιδρυμάτων-Εταίρων και των φοιτητών) και τη χρήση των πιστωτικών μονάδων E.C.T.S. (που δείχνουν το φόρτο εργασίας του φοιτητή). Τα 3 αυτά βασικά στοιχεία καθίστανται λειτουργικά μέσα από τη χρήση τριών βασικών εγγράφων: πρόκειται για τον Πληροφοριακό Οδηγό, το έντυπο Αίτησης /Ακαδημαϊκής Συμφωνίας και το Πιστοποιητικό Σπουδών. Πάνω από όλα, το E.C.T.S. καθίσταται λειτουργικό από τους φοιτητές, το διδακτικό προσωπικό και τα Ιδρύματα, τα οποία επιθυμούν την πλήρη ένταξη των σπουδών του εξωτερικού μέσα στο γενικό πλαίσιο της Εκπαίδευσης. Από τη φύση του, το E.C.T.S. δε ρυθμίζει με κανένα τρόπο το περιεχόμενο ή τη δομή ή την ισοδυναμία των προγραμμάτων σπουδών. Τα θέματα αυτά αφορούν την ποιότητα και πρέπει να ορίζονται από τα ίδια τα Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, προκειμένου να δημιουργηθεί μια ικανοποιητική βάση για συμφωνίες συνεργασίας, σε διμερές ή πολυμερές επίπεδο. Ως κώδικας καλής πρακτικής, το E.C.T.S. παρέχει στους συντελεστές αυτούς τα εργαλεία ώστε να δημιουργηθεί διαφάνεια και να διευκολυνθεί η ακαδημαϊκή αναγνώριση των σπουδών. Η πλήρης ακαδημαϊκή αναγνώριση των σπουδών αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την κινητικότητα των φοιτητών στο πλαίσιο του Προγράμματος ΣΩΚΡΑΤΗΣ/ERASMUS. Πλήρης ακαδημαϊκή αναγνώριση των σπουδών σημαίνει ότι μια περίοδος σπουδών στο εξωτερικό (συμπεριλαμβανομένων των εξετάσεων ή άλλων μορφών αξιολόγησης) αντικαθιστά μια συγκρίσιμη περίοδο σπουδών στο Πανεπιστήμιο της χώρας του φοιτητή (συμπεριλαμβανομένων εξετάσεων ή άλλων μορφών αξιολόγησης), μολονότι το περιεχόμενο του εγκεκριμένου προγράμματος σπουδών ενδέχεται να διαφέρει. Η χρήση του E.C.T.S. είναι εθελοντική και βασίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη και στην βεβαιότητα ως προς τις ακαδημαϊκές επιδόσεις των Ιδρυμάτων-εταίρων. Η επιλογή των εταίρων του κάθε Ιδρύματος γίνεται από το ίδιο το Ίδρυμα.
