Η Σχολή Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών ιδρύθηκε το 2019 και διαθέχθηκε την Παιδαγωγική Σχολή του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Έχει έδρα τη Φλώρινα και αποτελείται από τα Παιδαγωγικά Tμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης και Νηπιαγωγών, το Τμήμα Ψυχολογίας και το Τμήμα Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων στην Καστοριά. Στα Tμήματα αυτά δεν έχουν συσταθεί Tομείς. Το Παιδαγωγικό Tμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης είχε ιδρυθεί με το Προεδρικό Διάταγμα 544/1989 και άρχισε να λειτουργεί ως παράρτημα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) από το ακαδημαϊκό έτος 1990-91. Το Παιδαγωγικό Tμήμα Νηπιαγωγών και ταυτόχρονα η Παιδαγωγική Σχολή Φλώρινας ιδρύθηκαν με το Προεδρικό Διάταγμα 99/1993. Η Σχολή Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών ιδρύθηκε με το Νόμο 4610/2019 (ΦΕΚ 70/Α/07.05.2019).
Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας (ΠΔΜ) ( www.uowm.gr ) ιδρύθηκε το 2003 με το Προεδρικό Διάταγμα 92/2003 (Φ. 83/11-4-2003) και άρχισε να λειτουργεί την ίδια χρονιά. Τα πρώτα Τμήματά του αποτέλεσαν τέσσερα Τμήματα του ΑΠΘ, που είχαν την έδρα τους στη Δυτική Μακεδονία: στη Φλώρινα τα δύο Τμήματα της Παιδαγωγικής Σχολής (Δημοτικής Εκπαίδευσης και Νηπιαγωγών) και το Τμήμα Βαλκανικών Σπουδών και στην Κοζάνη το Τμήμα Διαχείρισης Ενεργειακών Πόρων. Από 1-1-2004 στο νέο Πανεπιστήμιο μεταφέρθηκε και το προσωπικό των παραπάνω Τμημάτων (μέλη ΔΕΠ, ΕΕΔΙΠ, ΕΤΕΠ και διοικητικό προσωπικό), το οποίο προηγουμένως υπαγόταν στο ΑΠΘ. Στη συνέχεια ιδρύθηκαν ακόμη δύο Τμήματα: στην Κοζάνη το Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών και στη Φλώρινα το Τμήμα Εφαρμοσμένων Καλών Τεχνών. Το Τμήμα Βαλκανικών Σπουδών με Προεδρικό Διάταγμα [Π.Δ υπ’ αρ. 72 άρθρο 2 πάρ.1 (Φ.Ε.Κ 119 τ. Α΄) ] από το ακαδημαϊκό έτος 2013 -2014 συγχωνεύτηκε με το Τμήμα Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας .
Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας έγινε αυτόνομο ίδρυμα με τον Νόμο υπ’ αριθμ. 4316, ο οποίος δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ υπ’ αριθμ. 270/24.12.2014, άρθρο 121. Το 2015 διεξήχθησαν οι πρώτες εκλογές για την ανάδειξη Πρύτανη, σηματοδοτώντας την αυτοδιοίκητη λειτουργία του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Στην αρχική του μορφή λειτουργούσε σε 2 πόλεις, την Κοζάνη και τη Φλώρινα, με 3 Σχολές, την Παιδαγωγική, την Πολυτεχνική και τη Σχολή Καλών Τεχνών και 6 Τμήματα. Με το Νόμο 4610/2019 (ΦΕΚ 70/Α/07.05.2019) το Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Δυτικής Μακεδονίας καταργήθηκε και εντάχθηκε στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Στη νέα του μορφή, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας λειτουργεί με 7 Σχολές και 22 Τμήματα, που βρίσκονται σε 5 πόλεις της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Στην πόλη της Φλώρινας λειτουργούν τρεις Σχολές.