Σχεδιασμός και περιγραφή της Α΄ Φάσης Πρακτικής Άσκησης (ΔΙ.ΜΕ.ΠΑ. Α΄ Φάσης) των φοιτητών και φοιτητριών του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
Α. Σχεδιασμός
Η Α΄ Φάση της Πρακτικής Άσκησης (ΔΙ.ΜΕ.ΠΑ. Α΄ Φάση) περιλαμβάνει την εναλλάξ παρακολούθηση (α) ακαδημαϊκών μαθημάτων (διαλέξεων και ανατροφοδότησης) στη Σχολή Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών και (β) σχολικών μαθημάτων σε τάξεις συνεργαζόμενων με το Τμήμα σχολικών μονάδων.
Σύμφωνα με σχετική απόφαση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων για την προστασία από τη νόσο COVID-19, κατά το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021 απαγορεύεται η παρουσία των φοιτητών και η παρακολούθηση του διδακτικού έργου στις σχολικές μονάδες. Για τον λόγο αυτόν, ο σχεδιασμός και η οργάνωση του μαθήματος διαφοροποιείται και διαμορφώνεται ως εξής:
Οι φοιτητές χωρίζονται σε τρία (3) τμήματα, των οποίων την ευθύνη αναλαμβάνουν τρεις (3) διαφορετικοί διδάσκοντες. Για τις διαλέξεις και την ανατροφοδότηση που αφορούν το θεωρητικό μέρος του μαθήματος, αξιοποιείται η ηλεκτρονική πλατφόρμα zoom για εξ αποστάσεως διδασκαλία των ανάλογων θεματικών ενοτήτων. Αναφορικά με την παρατήρηση της διδακτικής διαδικασίας, και προκειμένου να αντικατασταθεί η εκ του σύνεγγυς υλοποίηση του έργου αυτού από την παρακολούθηση μίας οιονεί «πραγματικής τάξης», οι φοιτητές/τριες παρακολουθούν videos με αποσπάσματα ψηφιακών καταγραφών από διδασκαλίες σε σχολεία του εξωτερικού, καθώς και αφηγήσεις για χρήσιμες διδακτικές πρακτικές σε φυσικά σχολικά περιβάλλοντα. Τα videos συνοδεύονται από Ηλεκτρονικά Φύλλα Παρακολούθησης, τα οποία εστιάζουν στο περιεχόμενο συγκεκριμένων ενοτήτων του θεωρητικού μέρους του μαθήματος (π.χ. διαχείριση σχολικής τάξης, καλές πρακτικές κ.λπ.). Τόσο η επιλογή των videos –που σημειωτέον είναι στην Αγγλική, καθώς δεν υπάρχει διαθέσιμο ανάλογο υλικό από ελληνικά σχολεία– , όσο και η δομή των αντίστοιχων Φύλλων Παρακολούθησης, γίνεται με ευθύνη των διδασκόντων.
Η υλοποίηση της Α΄ Φάσης ΔΙ.ΜΕ.ΠΑ., που διαρκεί 13 εβδομάδες, γίνεται ως εξής:
– Αρχικά, κάθε εβδομάδα, οι φοιτητές των τριών Τμημάτων παρακολουθούν και συμμετέχουν στη συζήτηση που έπεται της παρουσίασης του θεωρητικού μέρους από τους διδάσκοντες, ενώ τους δίνεται και το ανάλογο «Ηλεκτρονικό Φύλλο Παρακολούθησης», όπου εμπεριέχεται και ο σύνδεσμος του αντίστοιχου video.
– Στη συνέχεια, και σε «ασύγχρονη» διαδικασία, οι φοιτητές παρακολουθούν κάθε φορά το video, απαντούν στις ερωτήσεις του αντίστοιχου ηλεκτρονικού εργαλείου και αποστέλλουν συμπληρωμένο το εργαλείο στο/στη διδάσκοντα/ουσα του Τμήματός τους.
– Κατά την έναρξη του επόμενου μαθήματος γίνεται στην ολομέλεια συζήτηση επί των απαντήσεων που δόθηκαν από τους φοιτητές, με σκοπό να προκύψουν συμπεράσματα και να δοθούν ευκαιρίες αναστοχασμού.
Β. Υποχρεώσεις των φοιτητών και αξιολόγηση
Η παρουσία των φοιτητών στις διαλέξεις του μαθήματος, καθώς και η συμπλήρωση των Φύλλων Παρακολούθησης, είναι υποχρεωτική. Οι φοιτητές συμμετέχουν σε γραπτές εξετάσεις επί της διδαχθείσας ύλης στο τέλος του εξαμήνου, οι οποίες περιλαμβάνουν ανοιχτού τύπου ερωτήσεις υπό το πρίσμα μιας κριτικής προσέγγισης του γνωστικού αντικειμένου. Στον τελικό βαθμό του κάθε φοιτητή συνυπολογίζεται η αξιολόγηση των Φύλλων Παρακολούθησης που συμπλήρωσε (κατανόηση, πληρότητα, σύνδεση με τη θεωρία), ενώ συνεκτιμώνται η συνέπεια και η συμμετοχή του στον κριτικό σχολιασμό και στην ανατροφοδότηση που προκύπτει από τα Ηλεκτρονικά Φύλλα Παρακολούθησης των ψηφιακών διδασκαλιών.
Σχεδιασμός και περιγραφή της Γ΄ Φάσης Πρακτικής Άσκησης φοιτητών και φοιτητριών του ΠΤΔΕ Παν/μίου Δυτ. Μακεδονίας
Α. Σχεδιασμός
Ο σχεδιασμός και η οργάνωση της Γ΄ Φάσης της Πρακτικής Άσκησης (ΔΙΜΕΠΑ) των φοιτητών και φοιτητριών του ΠΤΔΕ του Παν/μίου Δυτ. Μακεδονίας για το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021 διαφοροποιείται λόγω της απαγόρευσης της παρουσίας των φοιτητών και της εκπόνησης διδακτικού έργου με φυσική παρουσία στα συνεργαζόμενα σχολεία προκειμένου για την προστασία από την νόσο του covid 19 με σχετική απόφαση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων. Ο σχεδιασμός επομένως διαμορφώνεται ως εξής:
Οι φοιτητές αρχικά χωρίζονται σε 10 ομάδες των 10 ατόμων με κάθε ομάδα να εποπτεύεται από έναν επόπτη /μία επόπτρια που καθοδηγούν και αξιολογούν τις διδασκαλίες των φοιτητών. Κάθε ομάδα λειτουργεί, επομένως, ως «εικονική» τάξη. Σε κάθε ομάδα ορίζεται ένας/μία εκπρόσωπος με τον/την οποία/ο οι φοιτητές/τριες διδάσκουν μόνο μαθήματα της Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού και συγκεκριμένα τα μαθήματα: Γλώσσα, Μαθηματικά, Φυσική, Ιστορία. Από αυτά τα μαθήματα, τα δύο (2) διδάσκονται διαδικτυακά -τουλάχιστον ένα (1) από κάθε κατεύθυνση, θεωρητική και θετική- και τα οποία κατατίθενται και ως σχεδιασμοί και τα άλλα δύο (2) κατατίθενται μόνο ως σχεδιασμοί διδασκαλίας. Συνολικά οι φοιτητές/τριες καταθέτουν τέσσερις (4) σχεδιασμούς διδασκαλίας. Κάθε διδασκαλία ξεκινάει με μία σύντομη παρουσίαση του σχεδιασμού της.
Σε σχέση με τη διαδοχή της ύλης, ξεκινάει ο/η πρώτος/η της ομάδας από μια προκαθορισμένη ενότητα π.χ. της Ιστορίας και ο/η επόμενος/η συνεχίζει με την αμέσως παρακάτω ενότητα, είτε τη διδάξει διαδικτυακά είτε παραδώσει απλώς τον σχεδιασμό της. Κάθε ομάδα ξεκινάει από την ίδια ενότητα. Στους/στις φοιτητές/τριες δίνεται ένα αρχείο excel, το οποίο συμπληρώνουν με τους τίτλους των διδακτικών τους ενοτήτων και το παραδίδουν στους επόπτες/τριές τους πριν ξεκινήσει η ομάδα τις διδασκαλίες.
Οι διδασκαλίες πραγματοποιούνται στον σύνδεσμο zoom του μαθήματος τις μέρες και ώρες που ανακοινώνονται και παραχωρούνται στους φοιτητές σε χωριστό αρχείο. Αυτό σημαίνει ότι κάθε μία από αυτές τις μέρες γίνονται τέσσερις (4) διδασκαλίες, έτσι ώστε σε πέντε (5) συναντήσεις συνολικά να έχει ολοκληρωθεί η πρακτική άσκηση της κάθε ομάδας. Κάθε φορά διδάσκουν δύο (2) φοιτητές/τριες τα δύο μαθήματα που θα επιλέξουν τους/τις οποίους/ες επιβλέπουν οι επόπτες/τριες. Κάθε συνάντηση διαρκεί τρείς ώρες.
Κάθε διδασκαλία είναι έτσι σχεδιασμένη/οργανωμένη, ώστε να διαρκεί 40΄. Μετά από κάθε δυο διδασκαλίες που θα τις πραγματοποιεί ένας φοιτητής ή μία φοιτήτρια, γίνεται ένα σύντομο διάλειμμα 10΄ και συνεχίζει ο επόμενος/η φοιτητής /τρια με τις δικές του δύο διδασκαλίες. Στο τέλος κάθε συνάντησης και περίπου για 10΄ γίνεται αξιολόγηση των διδασκαλιών από όλη την ομάδα. Κατά τους σχεδιασμούς της διδασκαλίας, οι φοιτητές /τριες λαμβάνουν υπόψη όσα έχουν διδαχθεί και αφομοιώσει στις αντίστοιχες διδακτικές των επιμέρους μαθημάτων και τα οποία καλούνται να προσαρμόσουν στο πλαίσιο της διαδικτυακής τάξης.
Β. Υποχρεώσεις και αξιολόγηση
Η συμμετοχή και η παρουσία όλων των μελών των ομάδων είναι υποχρεωτική στη διάρκεια αυτών των πέντε (5) μαθημάτων/συναντήσεων της κάθε ομάδας, κατά τις οποίες πραγματοποιούνται είκοσι (20) διδασκαλίες.
Μετά την ολοκλήρωση όλων των διδασκαλιών των ομάδων, τα μέλη της κάθε ομάδας φοιτητών/τριών παραδίδουν σε ένα αρχείο pdf τα εξής: 1. Τους σχεδιασμούς των διδασκαλιών (4 συνολικά). 2. Μία σύντομη αυτο-αξιολόγηση/αναστοχασμό αναφορικά με τις διδασκαλίες που πραγματοποίησαν στη διαδικτυακή τάξη. 3. Την ανάλυση/ερμηνεία τριών (3) κρίσιμων περιστατικών. Οι φοιτητές /τριες καλούνται να επιλέξουν τρία από έξι (6) προτεινόμενα κρίσιμα περιστατικά τα οποία είναι αναρτημένα στην ηλεκτρονική τάξη μαζί με αναλυτικές οδηγίες για τον τρόπο ανάλυσής τους. 4. Ένα πλήρες πρόγραμμα Ευέλικτης Ζώνης, συναφές με ένα θέμα που θα έχουν διδάξει διάρκειας τρίων-τεσσάρων ωρών. 5. Κριτικές παρατηρήσεις για όλο το Πρόγραμμα της Πρακτικής Άσκησης.
Οι τελικές εργασίες παραδίδονται στον επόπτη/τρια κάθε ομάδας φοιτητων/τριών στο τέλος του εξαμήνου.
